آیا مردن ترس دارد؟
ترس از مرگ می تواند علل و عوامل مختلفی داشته باشد که به برخی از این عوامل اشاره می شود.
1) بسیارى از مردم مرگ را به معناى فنا و نیستى و نابودى تفسیر مى کنند. بدیهى است که انسان از فنا و نیستى وحشت دارد. اگر انسان مرگ را به این معنا تفسیر کند، حتماً از آن گریزان خواهد بود. از این رو، حتى در بهترین حالات زندگى فکر مرگ شهد زندگى را در کام او زهر مى کند و همیشه از این نظر نگران است.
2) انسان هایی هستند که مرگ را پایان زندگى نمى دانند و در عین اعتقاد به معاد به دلیل اعمال ناپسند و کارهاى خلاف خود، از مرگ مى ترسند و از آن وحشت دارند. زیرا مرگ را آغاز رسیدن به نتایج شوم اعمال خود مى بینند. بنابراین، براى فرار از محاسبه الاهى و کیفر اعمال میل دارند هر چه بیشتر مرگ را به تأخیر بیندازند.
شخصی از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) پرسید: «چرا مرگ را دوست ندارم؟». فرمود: «آیا ثروت دارى؟». عرض کرد: «آرى»، فرمود: «چیزى از آن را پیش از خود فرستادهاى؟». عرض کرد: «نه»، فرمود: «به همین دلیل است که مرگ را دوست ندارى». ایـن هـمـان اسـت کـه امام على (علیه السلام) در یکى از سخنان حکمت آمیزش از آن، آه و ناله سر داده و هشدار می دهد: «آه، از کـمـى تـوشـه آخرت و طولانى بودن راه و دور بودن سفر و بزرگ بودن مقصد و محلّ ورود».
3) امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «فردی از ابوذر پرسید: چرا از مرگ می ترسیم؟». پاسخ داد: «براى این که دنیا را آباد کرده اید و آخرت تان را ویران. طبیعى است که دوست ندارید از نقطه آباد به مکان ویران منتقل شوید».
چـنـان کـه از ایـن روایات استفاده مى شود، علّت ترس از مرگ، تلاش نکردن براى آخرت، بلکه بى توجّه بودن به آن و روى کردن به دنیا است و همین موجب ویرانى آخرت است. انسان باید باور داشته باشد که مرگ پا نهادن به جهان آخرت و دیدن تلاش های این دنیا است. این بارو اقتضا دارد که آدمی به وظایف شرعى و انسانی خود عمل کند و به رحمت واسعه خداوند امیدوار باشد. در این صورت است که انسان نه تنها از مرگ نمى ترسد، بلکه آن را به جهت لقای الاهی دوست خواهد داشت و به آن عشق خواهد ورزید.
پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمود: «مرگ هدیه مؤمن است». امیرمؤمنان (علیه السلام) می فرماید: «به خدا سوگند، فرزند ابى طالب علاقه اش به مرگ بیشتر است از کودک شیرخوار به پستان مادر».
بنابراین، راه ترس نداشتن از مرگ، توجّه به آخرت است. چرا که اعتقاد نداشتن بـه خـدا و قـیـامـت، به فراموشی سپردن آخرت و فراهم نساختن ره توشه برای آن، از عـوامـل اسـاسـى تـرس از مـرگ اسـت.
«اسلام کوئست»
